Je bent in 1985 begonnen met SUMI-E schilderen, wat trok je daar zo in aan?
Ik “viel” op de schoonheid van het materiaal voor deze Japanse inktschilderkunst. Ik zag het bij toeval in de etalage van een kantoorboekhandel. Het was toen niet mijn bedoeling om er ook mee te gaan schilderen. Ik had het gekocht als design. Toch leek het materiaal mij te “roepen” en dat werd steeds sterker. Toen ben ik begonnen met schilderen. Volgens mijn Japanse leraar was ik een natuurtalent en dan met name in de Zen-stijl. Dat kun je niet leren, maar dat moet je van nature hebben, werd er gezegd.
Ook later is mij dat regelmatig van Japanse zijde en door Zenboeddhisten bevestigd en heeft dan ook, toen ik in Japan was in 1990, geleid tot de volwaardige erkenning Meesterschap in deze kunstvorm. Ik zeg ook altijd: ”Ik heb deze kunstvorm niet gekozen, maar deze kunstvorm heeft mij gekozen.”

Wat typeert je werk?
Eenvoud, spontaniteit, directheid en leegte. Maar met name eenvoud. Eenvoud is het kenmerk van het ware. Ik probeer altijd dat weer te geven in zijn ware essentie. En om de essentie van iets te treffen moet je durven en kunnen weglaten. Of liever gezegd: gebruik maken van de leegte. Zoals een bekend Japanse Meester onlangs over mijn werk zei:
“Er is geen verschil te zien tussen een Japanse Meester en het werk van haar.
Dat is uitzonderlijk buiten Japan. Dat dat bestaat!
Zij heeft een perfecte balans in compositie.
Dit kun je niet leren, dit moet je van nature hebben.
Zij weet op tijd te stoppen met de penseelvoering.
Zij weet zich te beheersen in het gebruik van de inkt.
Zij laat de leegte opkomen en geeft die de ruimte.
Ik zie de dankbaarheid van het echte grote scheppen in haar werk.
Dat is ook bescheidenheid”.

Wat vinden Japanners van jouw werk?
Japanners vinden mijn werkwijze vernieuwend en verfrissend.
Wat zij vooral interessant vinden is, dat ik zowel beschik over de vaardigheid van het typisch vrouwelijk schilderen dat zich uit in subtiel en verfijnd, als ook het typisch mannelijk schilderen dat zich uit in krachtig en robuust. En dan vooral de combinatie van die twee elementen in mijn werk vinden zij uiterst boeiend. Temeer omdat Japanners dat zelf niet zo op die wijze weergeven.
Dat mijn werk dan zowel kracht als gratie uitbeeldt wordt als uniek beschouwd.
Ook is er grote waardering voor de wijze waarop ik deze traditionele kunstvorm van het inktschilderen, die toch min of meer aan het uitsterven is in Japan, in het westen op uiterst professionele wijze onder de aandacht en in beeld breng.

Welk materiaal gebruik je?
Voor het Japans inktschilderen (SUMI-E) gebruik ik de originele materialen uit Japan, waarbij ik alleen maar met de hoogste kwaliteit werk. Deze materialen zijn ook alleen maar in Japan verkrijgbaar. De inkt bestaat uit geperste staven houtskool, vermengd met dierlijk beenderlijm. Deze inktstaaf (SUMI) wordt afgewreven op een wrijfsteen (SUZURI), waardoor er een zwarte emulsie ontstaat, die vervolgens wordt vermengd met verschillende hoeveelheden water, zodat er verdunningen ontstaan, dit zijn de grijstonen. Ik gebruik speciale Japanse penselen (FUDE) van verschillende haarsoorten zoals oa. schaap, paard, das, wolf en geit, of een combinatie ervan. Ik schilder op Japans papier (WASHI), ook wel rijstpapier genoemd. Dat is in vele varianten verkrijgbaar. Het effect krijg je door de juiste combinatie van inkt, penseel en papier. Elk werk wordt voorzien van een zegel, dat is mijn Meesterteken. Dat bestaat uit ruwe zijde met cinnaber en wordt via een steen, waarin het zegel is gebeiteld op de schildering afgedrukt. Daarnaast schilder ik ook in mijn “Japanse stijl” in acryl op doek. Dat wil zeggen dat ik de acrylverf op heel transparante wijze gebruik.

Wie of wat inspireert je?
In de eerste plaats de natuur in al haar schoonheid, waar alle vormen al bestaan. En de stilte….. ik heb absoluut de stilte nodig. Als je open staat voor de stilte, kun je die in alles ervaren en zelfs horen. Ik hoor zelfs de stilte in een waterval. Ik schreef daar toen een kort gedichtje over:

“In silence lies the answer
In silence you connect
In silence there is wisdom
Give silence your respect”.

Verder vind ik ook inspiratie in spirituele leringen. Met name het Boeddhisme, Taoisme en de zuivere leringen van Jezus.

Hoe zou jij jezelf als kunstenaar omschrijven?
Ik ben een kunstenaar Pur Sang. Ik ben ook een eenling, in alles wat ik doe ga ik mijn eigen weg. Ik heb altijd een verlangen naar schoonheid gehad. Dat ontwikkelde zich al in mijn vroege jeugd, die zwaar en traumatisch was. Dan kroop ik in mijn eigen wereld van schoonheid. Dat veranderde dan op dat moment mijn werkelijkheid. Ik zie overal schoonheid, tot in de kleinste dingen en details. Als ik ga schilderen heb ik altijd weer de instelling van een beginner. Ik ga nergens vanuit, niets van iets moeten of resultaat bereiken. Daardoor kan ik me in vrijheid verbinden met het scheppen, het creatieve proces dat vanzelf door mij heen stroomt en zich vaak ook als een verrassing aan mij toont. Nederigheid voel ik dan en dankbaarheid.

Hoe wil je dat jouw werk wordt gezien?
In mijn werk en techniek is het vaak moeilijk om echt te zien wat daaraan vooraf is gegaan. Daardoor denken mensen vaak dat het nogal gemakkelijk is, maar dat is geenszins het geval. Om het onderwerp in zijn essentie te kunnen treffen moet je snel en doeltreffend werken, waarbij de druk van het penseel bepalend is. Dit alles vraagt om een uiterste beheersing van het penseel, concentratie en trefzekerheid, waarbij alle nuances in inkt in een keer opgebracht worden. Zo ontstaat er diepte, perspectief. De voorbereiding vraagt dus veel meer dan het uiteindelijk zetten van de streek. Het moet in een keer goed zijn. Als de schildering klaar is moet deze worden opgespannen. Dit is een moeilijk en uiterst precisiewerk en in Japan een vak apart. Het is letterlijk een monnikkenwerk. Ik heb mij daarin verdiept en me het vak van papier opspannen eigen gemaakt. Het is prachtig om te doen en ook prachtig om te zien hoe na het oprekken van de vezels de schildering in intensiteit daardoor nog toeneemt. Al met al, wil ik dat mensen de schoonheid kunnen zien van zo’ n enkele penseelstreek op dat prachtige papier en van de eenvoudige schoonheid waarin het ware verborgen ligt. Als mensen naar mijn werk kijken, wil ik dat ze Zien. Want Zien is zoveel meer dan kijken….. dat is het echte waarnemen.